Straumstøtte til bedrifter – «sugerør inn i statskassen og inflasjon»– har du hørt på makan?

Det er med vantru og stor bekymring vi ser korleis næringslivet vert omtalt når ein ber om straumstøtte til bedrifter i ein krevjande situasjon.

Mistenkeliggjering om at «bedriftsleiarane puttar pengane rett i lomma» eller får eit «sugerør inn i statskassen», og økonomar som argumenterer med at straumstøtte i seg sjøl vil vera inflasjonsdrivande.

For dei aller fleste små og mellomstore bedrifter er ein vedvarende auke i straumutgiftene ein stor trussel mot lønnsemda i bedriftene, og ulønsamme bedrifter er rett og slett «dårleg butikk».

I den grad ei bedrift har moglegheit til å legga på prisane sine (ut frå konkurransesituasjonen, og kva marknaden er villig til å betale), vil dette sjølvsagt bli gjort – dette er inflasjonsdrivande!

Vi ser ingen grunn til at ikkje bedriftene skal få tilbake nokre av dei milliardane som har rent inn i statskassen dei siste månadene. Dette kan gjerast ved å setje eit tak på strømprisen eller ta vekk nokre av avgiftene.

Ein enkel modell som ikkje er vanskeleg verken å setja i verk, administrera eller kontrollera.

Det viktigaste vi kan gjers for å skaps nye arbeidsplassar er faktisk å ta vare på dei i utgangspunktet sunne og levedyktige arbeidsplassane som er. Når til dømes eit lite, lokalt bakeri får firedobla straumutgiftene sine, er det ikkje sikkert marknaden er villig å betala den auka prisen for brød og bollar.

Vår frykt er at mange ikkje lenger vil driva verksemd – det vil bli færre gründerar og næringslivet vil mista det fantastiske mangfaldet vi har med små- og mellomstore lokale bedrifter.

Stikk i strid med det regjeringa med næringsministeren i spissen har sagt er målsetjinga.

Billig kraft var Noreg sitt fortrinn, og suksessfaktor heilt frå den tidlige industrien 100 år tilbake i tid.

Igjen må regjering og storting spørja kva som skal vera vårt framtidige fortrinn inn i det grønne skiftet. Eit næringsliv i omstilling må ha forutsigbare rammevilkår. Det som skjer no vil lamma denne omstillinga fullstendig.

Dagens krise er delvis skapt av staten sjøl, noko som gjer det naturlig at den hjelper.

Manglande utbygging av sentralt overføringsnett gjer oss her vest eit paradoks der vi produserer mykje meir enn vi forbruker, men leidningane gjer det lettare å føra straumen austover enn vestover.

Illustrert med kart på Statnett

Manglande overføringskapasitet mellom nord og sør i Norge, betyr i praksis at næringslivet i Vestland får svært ulike rammevilkår enn nord for oss.

Tilgang på kraft, elektrifisering, aukande energiprisar – vi ser at regjering og storting har mange kortsiktige og langsiktige problemstillingar som må løysast.

Om det ikkje kjem løysingar for næringslivet på dagens strømpris snarast, vil det bety kroken på døra for mange bedrifter.

Dagens system gjer også store utslag.

Hushaldningane vert kompenserte. Store, kraftkrevjande bedrifter har langsiktige avtaler, som i noko grad skjermar dei.

Landbruket har fått kompensasjon. Offshoreinstallasjonane sitt skattesystem betyr at staten tar 78 % av regninga. Det offentlege vert kompensert og tenar til dels på dette.

Det som står igjen er ryggraden i det norske næringslivet, dei små og mellomstore bedriftene, handel, verkstadar, verft og reiseliv. Dei einaste som betalar full marknadspris.

På vegner av Næringsalliansen Vestland
Anne-Grete Sandtorv

Desse 16 næringsforeiningane deltar i samarbeidet Næringsalliansen Vestland: Askøy Næringsråd, Austevoll Næringsråd, Bergen Næringsråd, Bjørnafjorden Næringsråd, Bømlo Næringsråd, Fikse Næringsforening -Etne og Vindafjord, Kvam Næringsråd, Kvinnherad Næringsservice, Nordhordland Næringslag, Osterøy Industrilag, Hardanger Industri, Sogn og Fjordane Næringsråd, Stord Næringsråd, Tysnes Næringsråd, Vaksdal Næringsselskap og Vest Næringsråd.