På forskingstokt i sideelvene
– Eg har funne ein del hinder, seier forskar og biolog Bjart Are Hellen.
Bildeserie:
I dag, ein månad før fiskesesongen i Oselvo er slutt, er biolog og forskar Bjart Are Hellen i sideelvene til Oselvo med håv, fotoapparat og notatblokk.
– Eg tel fisk i enkelte område, og sjekkar gyteforhold og eventuelle vandringshinder. Fjerning av vandringshinder er nok det viktigaste for gyteforholda i sideelvene, seier Hellen, som er fagansvarleg for fisk hos Rådgivende Biologer AS.
• Les òg: Villaksen har stempla inn i fjorden (prosjekt med kartlegging av vandring)
Prosjektet er bestilt av grunneigarlaget, som del av arbeidet med å undersøka forholda for sjøaure, og støtta økonomisk av Fylkesmannen.
– Dessverre har det på Vestlandet vore ein stor nedgang i bestanden av sjøaure over tid, i minst 15 år, seier Hellen.
Sjekka to sideelver
Hellen starta med Vallaelva, som kjem ned frå dalen mellom Hjelle og Lyssand.
Så tok han Kvernelva, som kjem ned frå Ulvenvatnet og møter bekken frå Banktjørn ved Best-stasjonen før den renn under fortau og under Telthuskvartalet og kjem ut som Baronselvo gjennom Osøyro og til Oselvo.
Med høgspent frå batteri i bæremeis og kabel ned i elva blei fisken i ein meter radius bedøvd og enklare å fanga.
På eit område på 40 kvadratmeter av Vallaelva fann forskaren 8 aure og 15 laks, med lengde på frå 4 til 16 cm (laks) og 5-12 cm (aure).
Mange hinder
– Det er ein del hinder, og det største er ei gamal demning, fortel Hellen etter kartlegging i Vallaelva.
Ved den gamle demninga har det vore laksetrapp, men desse trappene er øydelagde.
– Det var ingen laks over demningen, berre aure.
Forholda på botnen har òg noko å seia. Botnen skal helst vera grus av ein viss storleik, ikkje for finkorna og samanpakka, eller dekt av organisk materiale.
– Enkelte stadar grusar dei botnen på nytt, eller grev i botnen for å vaska vekk organisk materiale og sand.
Kan føra til tiltak
Rådgivende Biologer har årleg sjekk av Oselvo, men sideelvene er første gong. I 2013 gjorde dei tilsvarande kartlegging av 28 elver i Hardanger. I etterkant har det vore gjort tiltak i nokre av dei.
– Når vi får rapporten frå kartlegginga i Os vil vi få viktig kunnskap om potensialetfor desse elvene, og sjå kva tiltak vi kan gjennomføra for å gjera gyteforholda betre, seier Roald Berge Helle frå grunneigarlaget.
• Midtsiden samleside: Jakt og fiske