Inn på bustadmarknaden med «gratis» eigenkapital

Bildeserie:

Full skjerm

1 av 3

Skjerpa krav til både eigenkapital og evne til å betena lånet har vore med på å gjera det meir vanskeleg for unge å koma inn på eigedomsmarknaden. Samtidig var det i 2017 med på å ta ned farten i eigedomsomsetnaden, spesielt når det kjem til leilegheiter.

– Du kan vera ferdig med utdanning og fått ein godt betalt jobb i eit stabilt firma, men utan eigenkapital står du fast.

– Foreldre som vil hjelpa, som kanskje har fleire eigedomar som kan gje tryggleik i bank, får kanskje ikkje vera kausjonist om ikkje inntekta deira er høg nok til også å betena lånet til borna, om det skulle bli behov for det, seier Terje Reistad.

Reistad er direktør for Bøe og Lepsøy Utbygging, som blant anna har bygd og selt over 100 bustadar i Hjellemarka på Søfteland. Det er eit av dei finaste områda i dette nabolaget som no skal leggast ut med den nye formen for inngangsnøkkel.

Leigetakar får prisveksten som eigenkapital

Eit nytt opplegg, blant anna testa ut i Trøndelag, har opna fleiredører, ikkje minst for førstegongskjøparar.

– Enkelte undra seg i starten over om dette ville bli oppfatta som ein måte å omgå krav på, at heile ordninga ikkje kunne gjennomførast. I staden har det fungert så godt at det til og med er omfamna av kommunal- og moderningseringsministeren. Statsråd Jan Tore Sanner sa i fjor at han gjerne skulle sett fleire slike prosjekt i Noreg, seier Reistad.

Reistad viser til ein reportasje på TV2.

• Sjå TV2-innslaget: 600 unge i kø for å sikre seg gavepakke til boligkjøpere (desember 2017)

Hovudideen med «leige til eige» er at leigetakar, etter ein periode på for eksempel 3-5 år, får tilbod om å kjøpa - men til prisen då leigeforholdet starta. Med «normal» prisvekst kan store delar av eigenkapitalen, kanskje heile, allereie vera på plass.

Privatmegleren Vikøyr & Brandt, som har overtatt som eigedomsmeklar for Bøe & Lepsøy Utbygging, synest prosjektet og betalingsløysinga er svært spennande.

– Om vi reknar 4 prosent årleg prisvekst og leigetakar kjøper etter 3 år, vil vedkomande berre mangla 50.000 kroner i eigenkapital for å få kjøpa. Det kan dei klara å spara. Er veksten høgare kan heile eigenkapitalkravet bli dekka inn.

– Prisveksten varierer naturlegvis. I fjor var det ganske flatt, tidlegare har vi hatt langt høgare vekst enn 4 prosent i Os, seier prosjektmeklarane Heidi Fugleberg og Arild Vikøyr.

Seinast i 2016 blei Os nemnt som unntak på Vestlandet, med prisoppgang på 9,3 prosent (7. avsnitt)

Å starta ein plass du kan bli buande

Det er ikkje husvære i lågaste prisklasse som no kjem for sal eller leige, men 8 leilegheiter heilt nede ved Gåsakilen, eit prosjekt tidlegare skildra som «indrefiléten» i det nye bustadområdet.

– I staden for å starta med noko lite, for så å flytta ein gong eller to etter at du har fått fleire born, kan du her få ein bustad i eit livleg og nytt område, nær barnehage og skule, som familien kan bu i mange år.

– Om dette blir godt mottatt kan vi koma til å tilby leige til eige også på seinare byggetrinn i Hjellemarka.

Dei 8 bustadane er fordelte på to firemannsbustadar. Alle har tre soverom, alle har same pris, 3.750.000 kroner.

– Alle kan kjøpast, alternativet leige til eige er valfritt. Eg trur dette kan appellera også til andre enn førstegongskjøparar. Vaksne som vurderer å selja einebustad for å få seg noko enklare, men som er usikker på om dei vil trivast eller om dei får selt bustaden dei har i dag til rett pris, kan leiga tre år og seinare bestemma seg for om dei vil kjøpa, seier Reistad.

Detaljar: Sånn fungerer leige til eige

1. Vil du leiga blir du kredittvurdert som ein huskjøpar. Det skal vera realistisk at du, etter tre år, skal kunna kjøpa leilegheiten, om du ønskjer.

2. Du inngår leigekontrakt i tre år og betaler 14.000 kroner i månaden i husleige.

3. Kor tid som helst i leigeperioden, eller etter tre år, kan du velja å kjøpa. Du kjøper i så fall til dagens pris, eventuell prisvekst i perioden blir din gevinst og kan telja som eigenkapital.

4. Etter tre år kan du velja å kjøpa, forhandla om å leiga vidare eller flytta ut. Om du ikkje kjøper mister du sjansen til å kjøpa til tre år gamal pris, altså; du får ingen gevinst av prisveksten.

– Ein enkel og rettvis modell

Dei første leige til eige-prosjekta har hatt ulike modellar. Bøe & Lepsøy Utbygging har saman med Nordea og Vikøyr & Brandt fått forma sin eigen.

– Vi ville ha ein enkel modell som er lett å forstå og som blir oppfatta som rettvis. Enkelte andre har lagt inn tvungen sparing i ordninga, eller hatt eit tak på kor mykje av prisveksten leigetakar får halda på sjølv.

– Hos oss er det berre ei enkel husleige. Er prisveksten høg er det berre leigetakar, som ved kjøp, tener på denne, seier direktøren for Bøe og Lepsøy Utbygging.

Han legg til at alle dei 8 leilegheitene er samtidig for sal i den opne marknaden, og at dei som inngår leigekontrakt kor tid som helst kan endra dette til eit kjøp.

– Om dei for eksempel inngår leigekontrakt før byggestart, men ombestemmer seg og kjøper rett før bygget er ferdig, får dei framleis fordel ved å kjøpa på prospekt, altså å betala dokumentavgift berre på tomta, ikkje på verdien av leilegheiten.

– Dei som kjøper før innflytting, eller gjer leigeavtalen om til kjøp før innflytting, vil òg få med ein ekstra parkeringsplass. Dette i lag med fordelen ved utrekningsgrunnlag for dokumentavgift har ein verdi på over 200.000.