Har du diabetes?

Torsdag 14. november er Verdens Diabetesdag og Apotek 1 Os markerer dagen med å tilby gratis blodsukkermåling, risikotest og gode råd.

- Vi markerer Diabetesdagen kvart år, og er i år ekstra heldig som har fått med oss den autoriserte ernæringsfysiologen Ragnhild Lekven Fimreite som gjev gode kostholdsråd, seier farmasøyt Marianne Tysse Sperrevik.

Saman med Berith Karin Styrvoll frå Diabetesforbundet og Katrine Jensen frå Bayer Healthcare er dei på Apotek 1 Os torsdag for å setja fokus på den ny folkesjukdomen.

Ingebjørg Henriksen og mannen er to av dei som kjem for å få sjekka blodsukkeret på Apotek 1 Os.

- Eg har ikkje sjekka blodsukkeret på mange år, så det var på tide no, seier Ingebjørg.

Begge var særs nøgd med det gode resultatet på målingane deira.

Skjult sjukdom

- Vi måler blodsukkeret på dei som kjem og er resultatet høgt anbefaler vi at dei bør undersøkjast vidare hos lege, seier Sperrevik.

Det er om lag 350.000 personar som er ramma av diabetes type 2 i Noreg, men berre halvparten veit at dei er sjuke.

- Diabetes type 1 er lettare å oppdaga, for ein blir veldig sjuk og det endar med innlegging på sjukehus.

- Det skumle med diabetes type 2 er at mange kan gå rundt i årevis uten å vita at ein er sjuk.

Diabetes type 2 er ein komplisert sjukdom og virker inn på mange funksjonar i kroppen. Sidan symptomene er vage i starten kan det ta tid før ein registrerar at ein er dårleg, men etterkvart vil forandringane i stoffskiftet påvirka alle kroppsfunksjonar og ein blir trøytt, slapp og nedstemt.

Det er personar som er meir utsatt for å utvikla diabetes enn andre og då er det arv, kosthold og livsstil som speler inn.

Ikkje berre overvektige

Sjølv om magemålet kan spela inn i risikoen for å få diabetes så er det ikkje berre overvektige som er utsatt.

- Det er mange som blir overraska over at tynne mennesker òg kan få diabetes, seier Berith Styrvoll.

- Det positive er at sjukdommen kan forebyggjast ved å gjera nokre endringar i kvardagen, fortel Ragnhild Fimreite.

Ernæringsfysiologen har satt fram fleire matprodukt på eit bord og ved kvart produkt står ei skål med sukkerbetar som viser kor mykje sukker det er i dei forskjellige produkta.

- Her er det mange som får seg ei aha-oppleving, det fins mykje skjult sukker i mat.

- At eit glas med rosiner inneheldt meir sukker enn ein sjokolade, ei flaske brus eller eit glas juice er det ikkje alle som veit.

Berre eit stikk

I august samarbeida Apotek 1 med diabetesforbundet om å auka fokuset rundt diabetes type 2. I løpet av veka blei det gjennomført 6500 testar og over ein fjerdedel av dei som testa seg hadde ein risikoscore som var middels høg eller høgare.

Apoteket held fram med fokuset på diabetes og ein kan ta turen kortid som helst for å få måla blodsukkeret.

- Etter kampanjen i august kjem det jamnleg kundar innom som ønskjer blodsukkermåling, og vi målar så sant vi har folk tilgjengeleg.

- Eg vil oppfordra alle til å koma inn og få målt blodsukkeret sitt, det skal berre eit lite stikk til, avsluttar Sperrevik.

Dette kan du gjera for å minska risiko for diabetes:

• Ver i rørsle minst ein halv time om dagen, minst fem dagar i veka. Du kan for eksempel gå til arbeid, danse, synge eller svømma.
• Grønsaker, bær og litt frukt er sunt, det er òg fisk, reint kjøt og mat med mykje fiber.
• Velg matvarer som inneheld lite sukker, fett og salt.
• Bruk meir umetta fett (fett frå fisk og planteoljer), og minre av den metta varianten (fett frå kjøt og meieriprodukter).
• Er din KMI (kroppsmasseindeks) over 25 kan det vera gunstig å gå ned fem til sju prosent i vekt.
• Stump røyken. Røyking fører til auka fare for hjarte- og karsjukdommar.
  (Kjelde: diabetesrisiko.no)