Ein god skøyar

I mars i fjor, etter å ha gått i fleire år med ein standupartist i magen, debuterte Jon Hægland på scenen i Bergen. Laurdag 8. oktober er han på Den store norske Humorfestivalen i Stavanger og kjempar om å bli kåra til årets nykomar.

– Festivalsjefen ringte meg og fortalte at eg var blant dei ni nominerte. Konkurransen er hard når eg skal på scenen på uteplassen Sting i Stavanger, seier Jon.

Bill Hicks blei helten

Jon sine første standupminner er frå Eddie Murphy-filmane RAW og Delirious, eit knippe Richard Pryor-filmar og så over på Dennis Leary.

– Men det var Bill Hicks eg fekk mest sansen for. Eg har vore på show med mange av dei store norske standupartistane, fleire av dei bruker fysiske effektar, som imitasjon og morosame grimasar og fakter med kroppen. Men det er Hicks sin stil, den mørke humoren med vekt på dei gode tekstane, eg liker best.

– Det treng ikkje vera hysterisk morosamt heile tida, men ein bodskap og ei lengre oppbygging til punchlinen.

Ei mørk natt i Bergen

Etterkvart som Hægland, som studerer statsvitenskap ved UiB, blei kjent med standupmiljøet i Bergen, merka han at fleire komikarar hadde litt dei same referansane som han sjølv.

– Hicks døydde av kreft i 1994 og eg trudde at eg ikkje kom til å få sjå nokon som likna igjen. Men så fekk eg høyra at ein som heiter Dogh Stanhope, som skulle til Bergen, var i same stil, men endå hardare. Showet var noko av det beste eg har sett. Stanhope klarte å seia noko folk kjente seg igjen i samstundes som dei hiksta, vanlegvis er det anten eller, at du humrar litt av det du kjenner deg igjen i og ler hysterisk av andre ting.

– Eg byrja igjen å prøva å sjå for meg meg sjølv framføra nokre av dei få ideane eg hadde i hovudet.

Det måtte ei lang og mørk februarnatt i Bergen til for at han bestemte seg for å debutera på scenen.

– I noko som var ei blanding av handtrykk og handbak med ei kamerat, Thomas Øyjordsbakken, avtalte vi at vi skulle stå opp. Eg sendte sms til komikar Vidar Hodnekvam i Standup Bergen og sa at eg var klar.

Medan kameraten Thomas flytta til Lillehammer, kanskje for å flykta frå avtalen, stilte Jon opp då han månaden etter hadde fått fem minutt sendetid på debutscenen i Bergen.

Vanskeleg førebuing

«Du kan få sleppa til i mars. Du får fem minutt» skreiv Hodnekvam tilbake.

– Eg trudde at det eg hadde i hovudet frå før var minst ti minutt med innhald. Men då eg byrja å skriva oppdaga eg at det var null minutt med ingenting. Det var meir satire enn standup, ein klassisk nybyrjarfeil, å slenga frå seg strofar ein trur er morosame, i alle retningar, utan å ha ein plan for verken oppbygging, punchline eller overgang.

Det blei fleire mørke kveldar i Bergen.

– Eg blei tilbydd hjelp, men takka nei. Eg ville ikkje at det vesle eg hadde skulle bli slakta, at eg måtte byrja heilt på nytt.

Ingen dum idé

Dei to siste vekene før han skulle på scenen var Jon ekstremt nervøs.

– Men debuten blei OK. Kameratar som kom for å sjå at eg bomba, at eg fekk erfara at dette var ein av dei dårlegaste ideane eg har hatt, syntes etterpå at det var greit. Ikkje fantastisk, men akseptabelt.

Sjølv fekk han rikeleg med meirsmak, han ville på scenen igjen med ein gong.

– Det blei eit bra show på Kvarteret i april før ny tur på scenen på Humorlaboratoriet i mai. Så sto Ricks for tur.

Styggast med seg sjølv

Jon fortel om eit godt og lærerikt standupmiljø i Bergen. Med humorlaboratoriet som ein scene for nye, og for etablerte som vil prøva ut nytt materiale, og Ricks som hovudscene, har komikarane god boltreplass og eit stort og takksamt publikum.

– Vi jobbar også ein del saman, blant anna når vi har skrivekveldar. Der kan vi testa nesten ferdig materiale på kvarandre og lufta idear i fellesskap. Du kan for eksempel ha ei god oppbygging, men mangla punchlinen som skal runda det heile av. Det siste synes eg er mest vanskeleg, punchline er noko som gjerne dett inn i hovudet medan du sit på bussen, eit syn på saka frå eit spesielt perspektiv. Sidan denne ofte krev at du ser saka di frå ny vinkel kan den ofte lettast koma frå andre.

– Kva liker du å spøka med?

–Eg liker den harde, litt dryge stilen. Men eg er aldri vulgær og eg er sjeldan stygg med andre. Eg sparkar mest innover, at det er meg sjølv eller eit syn på situasjonar eg har vore i som eg skriv om.

– Kva med venar og familie?

– Dei får også smaka. Foreldre er vanleg å bruka hos alle, men eg har også episodar eg har opplevd med kameratar som har blitt skrive inn.

Vil til nye byar

Hægland er no blant dei faste komikarane på scenen på Ricks. Men det er mange komikarar i sving, så det blir ikkje så mange show i månaden.

– No jobbar eg med å få kontaktar i standupklubbane i Oslo, Stavanger og Ålesund. Målet er å bli ein av dei som blir invitert tilbake til dei ulike klubbane sånn at eg kan vera blant dei som rullerar frå by til by.

Før nyttår ein gong skal Jon til Ålesund for å halda show.

– Utanom klubbmiljøet vil eg også satsa litt på bedriftsmarknaden. Eg har hatt tre privatjobbar, men vil no retta meg meir mot julebord- og firmafestmarknaden, sånn at det blir endå fleire show i løpet av året, seier Jon Hægland.