Då over 40 menn frå Bjørnafjorden omkom på éin dag
– Dei små robåtane hadde ikkje sjanse til å stå imot stormen.
I går, fredag 11. mars, var det 200 år sidan «Galnemåndagen», dagen då minst 170 personar frå Utsira til Stad mista livet i ein kraftig storm som kom uvanleg brått på.
Ingen blei hardare ramma enn Os prestegjeld, som den gong inkluderte Os, Samnanger og Fusa.
Over 40 menn mista livet den dagen.
Det var på tampen av vårsildefisket, og fleire av dei låg vest for Austevoll eller Sund i robåtar med garna sine.
– Vêromslaget var eineståande. Stormen viste seg fyrst som ein svart vegg frå vest rundt klokka 10 på formiddag. Med rasande fart sveipa stormen austover med ein front av krapp sjø og usedvanleg tett snødrev, skriv Frank Marton Pedersen i ferskaste utgåve av «Osingen».
Han viser til Fredrik Meltzers skildring av stormen.
– Dei små robåtane, fullasta med menn, garn og fangst, hadde ingen sjanse til å stå imot det kokande havet og den iskalde snøstormen.
Lokalsamfunnet var hardt ramma.
Ifølgje ministerialboka for Os prestegjeld mista 44 menn livet. Av eit innbyggartal på rundt 3.000.
Dei fleste var unge menn, den yngste var 16 år gamle Nils Olsen Kuven.
To andre av dei omkomne, Haldor Engelsen frå Boga og Jacob Halvorsen frå Halhjem, hadde gravide koner heime.
Du kan lesa meir om Galnemåndagen på Digitaltmuseum, Wikipedia eller Lokalhistoriewiki.
... eller meir fyldig og meir lokal, over 9 sider, inkludert namneliste, i Osingen.
